Fizik II - Bölüm 7: Manyetizma
Mıknatıslar kuzey ve güney olarak adlandırdığımız iki kutuptan oluşurlar. Kutuplara verilen bu isimler, dünyanın manyetik alanının mıknatıslar üzerine etkisinden esinlenerek verilmiştir. Bir mıknatısı orta noktasından serbestçe dönecek şekilde asarsanız, Dünya'nın coğrafi kuzey kutbunu gösteren ucuna mıknatısın kuzey kutbu denir. Pusula dediğimiz şey de tam budur işte.
Tıpkı elektrik yüklerinde olduğu gibi, aynı cins kutuplar birbirlerini iterken, zıt kutuplar birbirlerini çekerler. Yani iki mıknatısın kuzey veya güney kutupları birbirlerini iterken, birinin kuzey, diğerinin güney kutupları birbirlerini çekerler.
Elektrik ve manyetizma aslında birbirlerine çok benzerler. İki manyetik kutbun birbirine uyguladığı kuvvet, tıpkı Coulomb( Elektrik) Kuvvetinde olduğu gibi $1/r^2$ ile azalır.
Ancak ikisi arasında temel bir fark vardır. Manyetik kutuplar asla ve asla tekli olarak bulunamazlar. Mesela sadece kuzey kutbundan oluşan bir mıknatıs bulamayız. Bir mıknatısa manyetik dipol diyebiliriz. Elektrik dipolünde kutuplar ayrılabilir. Ve sadece (+) veya (-) kutbunu elde edebiliriz. Manyetizma da ise bu mümkün değildir. Bir mıknatısı istediğiniz kadar küçük parçalara ayırın, her bir parça yine iki kutuba sahip olacaktır.
[1] Geek3 tarafından oluşturulan GNU Lisanslı bu resim Wikimedia.org'dan alınmıştır.